Külprensesi Külprensi Olursa…

/ Nisan 3, 2022/ Kitap Tanıtımları

“Külkedisi” ya da “Sindrella” masalını bilmeyenimiz yoktur. Babette Cole tarafından yazılıp resimlenen “Külprensi” ise bu klâsik masala mizahi bir dil ile farklı bir bakış açısı getirmekte.

Külkedisi’inden

“Külkedisi” belki de en iyi bilinen peri masallarından biri. Kökeni 9. Yüzyıldan kalma “Yeh-Shen” başlıklı bir Çin öyküsüne dayanmakta. Daha sonra 1690’larda Charles Perrault, 1812 yılında ise Grimm Kardeşler tarafından yayımlanmış.

Külkedisi masalı toplumsal cinsiyet dayatmalarının oluşumunda önemli bir rol oynayan masallardan biri olarak görülmekte.

Colette Dowling “Sindrella Kompleksi: Çağdaş Kadında Bağımsızlık Korkusu” başlıklı kitabında Sindrella kompleksini yaşamlarını sürdürmenin ve sorunlarını çözmenin başkaları tarafından yapılmasını bekleyen kadınların davranışı olarak tanımlar. Masalda da zekâ ve cesaret gibi özellikler vurgulansa da bunların hiçbiri bir perinin yardımı olmadan kişiye başarı ve mutluluk getirmez.

İngilizce orijinal adı Prince Cinders olan “Külprensi” ismi orijinal masaldaki başkahramanın cinsiyetinin değiştiğini vurgulamakta.

Külprensi’ne

Öyküde bildiğimiz klasik Külkedisi masalında üvey kız kardeşlerin eziyet ettiği zavallı ve kurtarılmaya muhtaç kız karakterin yerini bir erkek karakter alıyor. Olay örgüsü, ana hatları ile aynı kalmasına rağmen tüm cinsiyet rolleri tersine çevrilerek masala yeni bir bakış açısı getirilmiş.

Evde kötü davranılan kızın yerinde ufak tefek, sivilceli, pasaklı, sıska ve sarışın bir oğlan görüyoruz. İri ve kıllı üç ağabeyinin arkasını temizlemek için tüm işleri yapan kahraman aynı zamanda maço olmadığı için onlar tarafından dışlanmakta.

Külprensi de ağabeyleri gibi diskoya gidebilme hayalleri kurarken aniden bacadan henüz büyülerin formüllerini tam olarak bilemeyen genç peri düşer ve Külprensi’ni yanlışlıkla iri ve kıllı bir maymun yapar.

“Gözü kertenkelenin, ayak parmağı sıçanın dönüşsün takım elbiseye şu paçavraların!”

Peri, “Hay aksi” diye söylendi.

“Yüzücü kıyafeti demedim ki!” “En büyük dileğini yerine getireceğim hem iri yarı hem de kıllı OLACAKSIN.”

Külprensi gerçekten de iri yarı ve kıllı olmuştu! “Ah şu sıçanlar!” dedi peri, “Yine bir işi beceremediler, neyse ki gece yarısı büyünün etkisi geçiyor.”

Külprensi, büyük ve kıllı bir maymuna dönüştüğünden habersiz perinin yine yanlış büyü formülleriyle yarattığı minicik kırmızı bir arabayla diskoya gider.

Külprensini iri cüssesi nedeniyle diskoya almazlar. O da otobüsle eve geri dönmek için durağa gelir. O sırada durakta otobüs bekleyen Prenses Şekerkuruş maymun görünümündeki Külprensi görünce çok korkar.

Tesadüf bu ya… Tam o sırada saat 12 yi vurur, büyü biter ve Külprensi de eski haline dönüşür. Prenses ise onun koşup gelerek kendisini büyük kıllı maymundan kurtardığını düşünür.

Şekerkuruş’un Külprensi’nin kendini kurtardığını zannetmesiyle masalın erkek kurtarıcı rolüne bir gönderme yapılmakta

Külprensi, prensesten kaçarken orijinal masalın cam terliğini simgeleyen pantolonunu düşürür. Zengin ve güzel Prenses kayıp pantolonun sahibini bulmak için ilan verir. Denemeler sonunda Külprensi dışında kimse pantolona sığamaz.

“Prenses parmağıyla Külprensi’ni işaret ederek; ‘Bir de o denesin bakalım’ dedi.

Ağabeyleri, alaylı alaylı gülerek ‘Bu pantolon hiç o bücüre olur mu?’ dediler.

Ama pantolon oldu! Prenses Şekerkuruş hiç beklemeden Külprensi’ne evlenme teklif etti.”

Mesaj

Öykünün amacı ataerkil toplumda birçok kadının uğradığı fiziksel ve psikolojik tacizi vurgulamak. Aynı zamanda cinsiyetlere atfedilen güzel, yakışıklı, zayıf, kaslı ya da genç olma zorunluluğu eleştirilmekte.

Kitabın yazar ve çizeri Babette Cole’un harika metni ve mizah dolu illüstrasyonları çocuklar tarafından olduğu gibi yetişkinler tarafından da zevkle okunmakta.

Hem gülmek hem de üzerinde düşünmek için ideal bir kitap.

“PRENSLER- PRENSESLER” başlıklı blog yazısı için lütfen tıklayın.