Bibliyoterapi ve Resimli Çocuk Kitapları
Bibliyoterapi Uygulamasında Kullanılabilecek Resimli Çocuk Kitaplarından Örnekler
Bibliyoterapi’nin ne olduğunu geçen haftaki “Bibliyoterapi Nedir?” başlıklı yazımızda açıkladıktan sonra, isterseniz gelin şimdi de, ülkemizde yayınlanmış olan ve bibliyoterapi’de kullanılmaya örnek resimli çocuk kitaplarına birlikte bir göz atalım.
Bibliyoterapi Örnekleri Seçiminde Kriterler
Yararlı bir bibliyoterapi uygulaması oluşturabilmek için temel kriterlerden en önemlisinin uygun ve kaliteli bir edebiyat olduğunu hepimiz biliyoruz.
Diğer önemli bir şart ise, kitaptaki konunun çocuğun gereksinimlerine uygun olmasıdır. Bunun yanısıra kitabın ve yazarının vermek istediği iletinin anlaşılabilirliği, ana karakterin ayrımcılıktan uzak, olumlu niteliklere sahip olması, kahramanın çocuğun kendini özdeşleştirebileceği nitelikleri bulunması ve resimlerin çocuğun ilgisini çekmesi ve anlaşılabilir olması, diğer göz önünde bulundurulması gereken kriterlerdir.
Biz de bu yazımızda Hacettepe Üniversitesi, Temel Eğitim Bölümü, Okul Öncesi Eğitim Ana Bilim Dalından Prof. Dr. Mübeccel Gönen’in, Ayça Ülker Erdem ile birlikte hazırladıkları “Çocuk Edebiyatı ve Bibliyoterapi Uygulamaları” başlıklı makalelerindeki örnek kitap listesini sizlerle paylaşacağız. Aşağıda aktarmaya çalıştığımız gibi, sorunlar ve bunlara uygun kitaplar gruplar halinde toplanmış.
Aidiyet ve Kimlik
Duygusal bağlara ve bir gruba ait olma gereksinimi olan çocuklara, onlarda olumlu benlik değeri geliştirmeye yönelik kitaplar “Aidiyet ve Kimlik” teması adı altında toplanmış:
“Pezzetino”/Leo Lionni/Elma Çocuk Yayınları
“Kafası Karışık Bukelamun”/Eric Carle/Kuraldışı Çocuk
“Yüzyüz”/Leo Lionni/Elma Çocuk Yayınları
Kırmızı renkli minik balıklar sürüsünde, rengi siyah olan, kardeşlerinden daha hızlı yüzebilen, Yüzyüz adında bir balık vardır. Bir gün aç ve öfkeli bir ton balığı ağzını kocaman açıp gelerek tüm kırmızı balıkları yutar. Bir tek Yüzyüz kurtulur. Yalnız ve mutsuz Yüzyüz, karanlık bir yerde saklanan ve büyük balıkların onları yemesinden korkarak gizlenen minik kırmızı balıklarla karşılaşır. Yüzyüz onlara liderlik ederek, onları büyük bir balık görünümünde sıraya sokar. Kendisi de onların gözü olur. Artık denizin derinliklerinde korkusuzca yüzebilirler.
Zorlayıcı Yaşam Koşulları
Boşanma, taşınma, göç, kardeş doğumu, okula başlama gibi yaşam olaylarına uyum sorunları ile ilgili konulardaki kitap örnekleri:
“Annemin İçindeki Ses”/Deniz Üçbaşaran/Hep Kitap
“Avucumdaki Öpücük”/Audrey Penn/Butik Yayıncılık
”Hoş Geldiniz”/Stephane Barroux/Redhouse Kidz Yayınevi,
Üzerinde sakin ve huzurlu bir hayat yaşadıkları buzun bir anda kopmasıyla, üç kutup ayısı aniden evlerinden uzaklaşmak zorunda kalırlar ve kendilerine sığınacak bir yer aramaya başlarlar. Okyanusta sürüklenirken karşılarına farklı adalar ve farklı hayvanlar çıkar. Kimine göre “fazla tüylüdürler” kimine göre “fazla kalabalıklardır”. Bazılarının yaşadığı adada ise onlara yer yoktur. Sonunda boş bir ada bulurlar ve yerleşirler. Fakat o da ne? Bu defa da sandalla gelen bir grup maymun yerleşecek bir yer aramaktadırlar.
Öz-Şefkat
Koşulsuz olumlu kabul gereksinimi duyulan ve mükemmeliyetçi özellikleri bulunan veya hataların kabulünde güçlük yaşanan durumlar için önerilen kitaplar:
“Hatalar Kitabı”/ Corinna Luyken/ ABM Yayıncılık
“Ben Tembel Değilim”/Eric Carle/Mavi Bulut Yayınları
“Hiç Hata Yapmayan Kız”/Mark Pett ve Gary Rubenstein/1001 Çiçek Yayınevi
Her şeyi doğru yapan ve mükemmel bir kız olan Betül’ün öyküsü. Onun hayatında hata yaptığını gören olmamış. Öyle ki, çoğu kişi onun gerçek adını bilmiyor, ona ”Hiç Hata Yapmayan Kız” diye sesleniyorlar. Fakat hata yapmaktan çok korkan Betül bunun bedelini sürekli olarak endişe içinde yaşamakla ödüyor. Günün birinde sahnede uzun süre üzerinde çalıştığı numarasını sergilerken müthiş bir hata yapıyor. Önce donup kalıyor, daha sonra gülümsemeye ve gülmeye başlıyor. Sonunda hem kendi hem de izleyiciler kahkahalara boğuluyorlar.
Bireysel Farklılıklar
Akran reddi, bireysel farklılıkları kabullenme güçlükleri konusuyla zorluklar yaşayan çocuklar için önerilen resimli çocuk kitapları:
“Suyu Sevmeyen Krokodil”/Gemmo Merino/Pearson Yayıncılık
“Yavru Ahtapot Olmak Çok Zor”/Sara Şahinkanat/Yapı Kredi Yayınları
“Sarılalım mı?”, Simona Ciraolo, Taze Kitap, başlıklı kitapları önerilmiş.
Mesafeli ve kibar bir kaktüs ailesinden gelen Ponçik çok iyi bir eğitim almıştır. Bir balona sarılmak istediğinde talihsiz bir kaza meydana gelir ve Ponçik evden ayrılmak zorunda kalır. Kime yanaşmaya çalışsa ondan kaçar. Sonunda o da kendisi gibi yalnızlık çeken ve mutsuz yaşayan bir arkadaş bulur. Bir kaya parçası.
Klinik Bibliyoterapi Amacıyla Kullanılabilecek Kitaplar
Yoğun/Kronik umutsuzluk, çaresizlik, endişe duyguları ve travmatik yaşam deneyimleri depresyon ile ilgili sorunlar Kinik Bibliyoterapi amacıyla kullanılabilecek kitaplar başlığı altında toplanmış:
“Malena’nın Aynası”/Elena Ferrandiz/Yapı Kredi Yayınları
“Boşluk”/Anna Llenas/Nesin Yayınevi
“Kızıl Ağaç”/Shaun Tan/İthaki Yayınları
Ve kitap Tanıtımları Bölümümüzde tanıttığımız “Çok Kötü Bir Şey Oldu”/Margaret M.Holmes/Okuyan Us Yayınları
Küçük kız yataktan kalkarken, o gün pek de güzel bir gün olmayacağını bilir. Odası siyah yapraklarla dolmaya başlar. Dışarı çıkar, ama durum yine düzelmez, daha da kötüleşir. Kimse onu anlamaz, yalnızdır. Bu karanlık ve umutsuz günün başladığı gibi biteceğini düşünürken…Her umutsuzluğun içinde, bazen görülmesi zor da olsa, küçücük kırmızı bir yaprak vardır hep. Küçük kız eve döndüğünde onu karşısında bulur.
Mutlu bir hafta geçirmeniz dileğiyle…