GÖÇ VE SIĞINMACILAR

/ Haziran 8, 2020/ Blog Yazıları

Çocuk edebiyatında ele alınan zor konuları ve bu konulardan biri olan “Savaş” konusunu yazmıştık. Bugün de “Savaş” olgusunun bir uzantısı olan “Göç” ve “Sığınmacılar (bir başka deyişle Mülteciler)”dan söz edelim.

Çocuk edebiyatında konuların çeşitliliği ve kitap sayısının hızla arttığı günümüzde son yıllarda hemen her ülkede işlenen bir konu da ülkelerini terk etmek zorunda kalan ve başka ülkelere sığınan kişilerin durumu. Tanımadıkları bir kültürün içinde, bilmedikleri bir dilin konuşulduğu ortamda barınarak yeni bir düzen kurmaya çalışanların işi hiç kolay değil.

Bu durumda orada bulunan ve yeni gelen çocuklar arasında empati (duygudaşlık) kurma becerisi çok önem kazanmaktadır. Görülen o ki çocuklar yetişkinlere kıyasla bu durumu daha az yadırgamakta ve daha hoşgörülü yaklaşmakta. Yine de bu konuda uygulanan pek çok sosyal projenin yanı sıra, her yaşta çocuklar için hazırlanan nitelikli kitapların  katkısı da göz ardı edilemez.

Gelin bu kitaplardan değişik yaş grupları için olan birkaçına göz atalım:

Tarık ve Beyaz Karga (Sarıgaga Yayıncılık) : BM Mülteciler Yüksek Komiserliği Türkiye Ofisi desteğiyle gerçekleştirilen bu kitabın metni Kutup Yıldızı Kolektifi adlı grup tarafından hazırlanmış, resimlerini Sadi Güran yapmış. Aynı sayfada Türkçe ve İngilizce metin bulunan iki dilli bir resimli kitap. Babasıyla birlikte yaşadıkları adayı terk etmek zorunda kalan Tarık ile siyah kargalar arasında tek kalan Beyaz Karga’nın yalnızlığını ve yabancılığını anlatırken her durumda iyi şeyler olabileceğini  vurguluyor. Geride bıraktıkları adaya dönme umuduna da yer veren bu kitap 7 yaş ve üstü çocuklar için.

Bu simgesel anlatımdan sonra gerçekçi bir anlatım örneğinden söz edelim: Umut Sokağı Çocukları (Gülsevin Kıral, Günışığı Kitaplığı),sığındıkları ülkede babaları iş buluncaya kadar bir otel odasında barınmak zorunda kalan dört kişilik bir ailenin yaşadığı zorlukları anlatıyor. İş bulamamak, başkaları tarafından aşağılanmak, çaresizlikten her yolu denemek pek çok sığınmacının yaşadığı gerçeklerdir. Umut Sokağı Çocukları kitabının kahramanları, tüm bu zorluklara direnerek yeni bir ortama yerleşmeyi, dahası kabul görüp yeni dostlar edinmeyi başarıyorlar.

Ülkelerini terk edenlerin sığındıkları ortamdaki sorunları anlatan kitaplar gibi, evlerinden kaçmak zorunda kalanların yollarda yaşadıklarını anlatan kitaplar da yazılmış. Bunlardan biri “Kaçış”  (Ayşe Yamaç, Bu Yayınevi): Üç çocuklu bir ailenin iki ülke arasındaki dağları yürüyerek aşıp güvenli bir sığınak aradığı öyküde, doktor olan babanın düşüncesi ailesini komşu ülkeye yerleştirdikten sonra geri dönmektir. Ne var ki planladıkları olmaz, 9 yaşındaki abla, yolculuğu 4 ve 7 yaşındaki iki kardeşiyle sürdürmek zorunda kalır. Çeşitli zorlukların yaşandığı günlerden sonra aile yeniden bir araya geldiğinde bireylerin düşünce ve duyguları çok değişmiştir. 

Verdiğimiz bu örneklerin yanı sıra günümüzün göz ardı edilemeyen sorunlarından olan göç ve sığınmacılar konusunu ele almış daha bir çok çocuk ve gençlik kitabı var. Bazıları çeviri, bazıları yazarlarımızın eseri.  Biz yetişkinler kadar çocukların yaşamında da var olan bu sorunu tanıyıp anlaması, sığınmacılarla ortak bir geleceği zorlanmadan yürütebilmesi için bu konuda yazılmış kitapları, çocuğunuzun kitaplığına eklemenizi öneriyoruz.