NEDİR – NEDEN – NASIL?
Uluslararası Çocuk Kitapları Kurulu
(IBBY – International Board of Books for Young People)
Bugün, çocuk kitaplarıyla ilgilenen sizlere bu alanda yaklaşık 70 yıldır çalışan uluslararası bir kuruluşu tanıtalım dedik.
Evet, tam 67 yıl önce, 1953 yılında kurulmuş IBBY. Kim kurmuş derseniz, cevap: Alman bir kütüphaneci olan Jella (okunuşu: Yella) Lepman.
Gelelim 2. soru ve cevabına: Neden böyle bir kuruluşa gerek duymuş?
İkinci Dünya Savaşı’nın yıkımını yaşayan bu kütüphaneci, gelecekte böyle kötü günlerin yaşanmaması için ne yapılabilir diye düşündükçe
daha iyi bir dünyayı okuyan kişilerin kurabileceği ve okuma alışkanlığının da çocuklukta edinildiği gerçeklerinin önemini görmüş. Oysa dünyanın pek çok yerinde kitaba ulaşamayan o kadar çok çocuk varmış ki…
Bütün çocuklar iyi kitaplara erişir, okur yazar olur, düşünen özgür bireyler olarak yetişkinler dünyasına katılabilirse her şey daha iyi olur diyen Jella Lepman, bunun için yardım elini dünyanın her ülkesine uzatacak bir merkez düşlemeye başlamış.
Jella Lepman’ın düşü 1953 yılında, her ülkenin üye olabileceği küresel bir ağın, Uluslararası Çocuk Kitapları Kurulu IBBY’nin resmen kurulmasıyla gerçekleşmiş. Gönüllü kuruluş statüsünde olan IBBY’nin amacı “Çocuk kitapları aracılığıyla uluslararası anlayışı ve ülkelerarası iletişimi geliştirmek” olarak belirlenmiş.
- Dünyanın neresinde olursa olsun, çocuklar nitelikli kitaplara erişebilmeli
- Özellikle gelişmekte olan ülkelerde tüm çocuklar kitaplarla buluşmalı
- Çocuk edebiyatı alanındaki kişilere destek ve eğitim sağlanmalı
- Çocuk edebiyatı alanındaki akademik çalışmalara katkıda bulunulmalı
Bugün, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 70’ten fazla ülke IBBY ağının üyesi. IBBY’nin merkezi İsviçre’nin Basel kentinde ve Yönetim Kurulu, her iki yılda bir yapılan seçimlerle göreve getirilen 10 kişiden oluşuyor. Değişik ülkelerden seçilen 10 kişi. Kâr amacı gütmeyen her kuruluşta olduğu gibi IBBY Yönetim Kurulu’nun üyeleri de gönüllü olarak çalışıyor. (Boğaziçi Üniversitesi emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Gülçin Alpöge ve Çocuk Kitapları Yazarı Serpil Ural, ikişer dönem Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yaptılar.)
Bir ülkenin IBBY üyesi olabilmesi için, o ülkede çocuk kitabı alanında çalışan kişilerden oluşan bir dernek, vakıf ya da kurum adına IBBY Yönetim Kurulu’na başvurması gerekiyor (Türkiye’de IBBY’yi temsil eden Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği- ÇGYD’dir). Üyeliğe kabul edilen ülkelerin sorumluluğu, çeşitli etkinliklerle IBBY ve amaçlarını tanıtmanın yanı sıra, o toplumdaki çocuk kitaplarının kalitesini artırmak, olabildiğince çok çocuğa kitap ulaştırmak; ülkesindeki yazar, çizer, yayıncı, akademisyen, kütüphaneci gibi çocuk kitapları alanında çalışan kişilere mesleki destek sağlamak ve aralarındaki iletişimi geliştirmek.
IBBY, üye ülkelerin yaptıkları çalışmaları izliyor ve
- her iki yılda bir, üye ülkelerden birinde, uluslararası kongre düzenliyor. Dünyanın her köşesinden çocuk edebiyatı alanında çalışan kişilerin katıldığı bu kongrelerde son gelişmeler paylaşılıyor, kişiler arası iletişim kuruluyor, görüş ve bilgi alışverişinin yapılıyor.
- Her iki yılda bir, üye ülkelerin gösterdiği adaylar arasından en başarılı yazar, çizer ve çevirmeni ödüllendiriyor. (Boğaziçi Üniversitesi’nde Çocuk Edebiyatı dersi veren Ayfer G. Ünal, uluslararası ödül jürisi üyesi olarak görev yaptı.)
- Üye ülkelerde yürütülen, muhtaç çocuklara kitap ulaştırma projelerinin başarılı olanlarının sürdürülmesi için maddi destek sağlıyor.
- Savaş, doğal afet gibi olaylar yüzünden zor durumda kalan çocuklara yardım ulaştırıyor. Geri kalmış bölgelerde çocuk kitaplıkları kurup kitap yardımı yapıyor.
- Değişik ülkelerde çocuk kitaplarıyla ilgili çalıştaylar, sergiler düzenliyor.
