Sözcüklerle Güldürmek

/ Haziran 29, 2020/ Blog Yazıları

Sözcüklerle güldürmek nedir? Nasıl yaparız? Bugün küçük çocuklara kitap yazmak isteyenlere ve çocuğuna eğlendirici bir kitap almak isteyenlere bir iki ipucu verelim:

Küçük okurlar eğlendirici ve özellikle güldürücü öyküleri çok sever. Öykünüzde dili kullanırken birbiriyle ilgisiz sözcükleri art arda sıralayarak (örneğin ayakkabı çorbası, kitap suyu vb) çocukları güldürebilirsiniz. Yine aynı şekilde eşya, insan ya da hayvanların özelliklerini çarpıtarak da (boyut, renk değiştirme gibi) yapabilirsiniz. Örneğin, “koskocaman” benzeri abartılı sözcükler, “horoz uzuuuun uzun öttü” gibi vurgulamalar ve “dev gibi adam” ya da “balon kadar şişman” gibi benzetmeler. Saçma isimler, tamamen uydurma sözcükler kullanarak öyküye renk katabilir, böyle dil oyunları ile çocuğu eğlendirebilirsiniz.

Çocuklar öyküdeki karakterlerin sıra dışı ve / ya da çocuksu hareketlerine de gülecektir. Örneğin bir yetişkinin ayakkabısını ters giymeye çalışması, kitaplarını kütüphane yerine buzdolabına koyması gibi.

Bu amaçla tekerlemelerden yararlanmak da iyi bir yöntemdir. Tekerleme, genellikle masal ve bilmece gibi anlatı türlerinin giriş – sonuç kısımlarında söylenen, dinleyicinin kulağına hoş gelen, kafiyeli, ölçülü ve ses tekrarları içeren sözlerdir.

Çocuklar tekerlemelerdeki söz ve ses tekrarları ile gerçek dışı benzetmeleri çok severler. Tekerlemeler, maniler, sayışmalar ilk başta anlamsız görünseler de, bir çoğunun simgesel içerikleri vardır.

Örneğin hepimizin bildiği, masal girişi olan “Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, Deve tellal iken, Pire berber iken, ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken, anam düştü beşikten, babam düştü eşikten” tekerlemesine bakalım. “Ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken,” cümlesinde hiçkimse annesi beşikte olacak kadar küçükken var olamayacağına göre, beşiği de sallayamaz. Burada ilginç bir oyunla zaman kavramının dışına çıkılıyor ve masaldaki olayların tüm kuşaklar için geçerli olacağını ve aynı zamanda gerçek olmadığını anlatmaya çalışıyor.

“Çan Çan Çikolata, Hani bana limonata” gibi sayışma tekerlemeleri veya bilmeceler çocuğun dilsel bellek gücünü arttırırken sözcük dağarcığını da genişletir.

Bu haftaki yazımızın da sonuna geldik, haftaya yeniden buluşmak üzere…

Barış Dili (1)

Barış Dili (2)